ΑΠΟΨΕΙΣ
Άννα-Κύνθια Μπουσδούκου
16 Δεκεμβρίου 2022
Κάθε χρόνο, διεξάγεται η Διάσκεψη των Μερών (COP) της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για το κλίμα (UNFCC), όπου λαμβάνονται οι απαραίτητες αποφάσεις για την προώθηση της αποτελεσματικής εφαρμογής της Σύμβασης, συμπεριλαμβανομένων διαφόρων θεσμικών και διοικητικών ρυθμίσεων .
Με τη λήξη κάθε COP, δημοσιεύονται τα κύρια συμπεράσματα που προέκυψαν κατά τη διάρκεια των συνομιλιών και ανακοινώνονται διεθνείς συμφωνίες δράσης. Εμβληματική θεωρείται η COP21 (Παρίσι, 2015), όπου υπεγράφη από 196 χώρες η συμφωνία για συγκράτηση της αύξησης της μέσης παγκόσμιας θερμοκρασίας κοντά στο +1,5ο C συγκριτικά με τα προβιομηχανικά επίπεδα, έως το 2050.
Η εκτίμηση της τρέχουσας κατάστασης και ο επαναπροσδιορισμός του διεθνούς πλαισίου δράσης ενάντια στην κλιματική αλλαγή, γίνεται με βάση τις δεσμεύσεις και τις πρωτοβουλίες που εξαγγέλλουν στις COP οι Κυβερνήσεις, τα Χρηματοπιστωτικά Ιδρύματα και άλλοι ιδιωτικοί φορείς. Για παράδειγμα, οι δεσμεύσεις ακριβώς πριν την έναρξη της COP26 (Γλασκώβη, 2021) μας έβαζαν σε τροχιά αύξησης της μέσης παγκόσμιας θερμοκρασίας κατά +3,5ο C, ενώ ένα χρόνο αργότερα, δηλαδή ακριβώς πριν την COP27 (Αίγυπτος, 2022), η νέα εκτίμηση ήταν ότι βρισκόμαστε στο +2,5ο C.
Κύριοι στόχοι της COP27 είναι η επιτάχυνση της παγκόσμιας δράσης για το κλίμα, η κλιμάκωση των προσπαθειών προσαρμογής των πιο ευάλωτων κρατών, και η τόνωση των χρηματοδοτικών ροών για την υλοποίηση μετασχηματισμών καινοτομίας και «καθαρών τεχνολογιών».
Με βάση επιστημονικά δεδομένα, δύο καθοριστικοί τομείς για την αποτελεσματική αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και της μετάβασης στη βιωσιμότητα είναι η ενέργεια (ΙΕΑ[1]) και η χρήση γης (FABLE[2]). Στην COP27, υπήρξε σημαντική πρόοδος και στους δύο τομείς. Για παράδειγμα, στον τομέα της Ενέργειας, η ΕΕ υπέγραψε μνημόνιο στρατηγικής συνεργασίας με το Καζακστάν για πρώτες ύλες, μπαταρίες και ανανεώσιμο υδρογόνο, το οποίο διασφαλίζει την ανάπτυξη ενός ασφαλούς και βιώσιμου εφοδιασμού πρώτων υλών. Επίσης, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο συμφώνησαν στον Κανονισμό Καταμερισμού Προσπάθειας (ESR), ο οποίος θέτει εθνικούς στόχους για τη μείωση των εκπομπών CO2 από τις οδικές μεταφορές, τις εγχώριες θαλάσσιες μεταφορές, τη θέρμανση κτιρίων, τη γεωργία, τις μικρές βιομηχανικές εγκαταστάσεις και τη διαχείριση απορριμμάτων.[3]
Όσον αφορά τη χρήση γης, σημαντική ήταν η ανακοίνωση της έναρξης μιας «εταιρικής σχέσης ηγετών για τα δάση και το κλίμα (FCLP)[4]», για την από κοινού δράση κυβερνήσεων, επιχειρήσεων και ηγετών, με στόχο την ενίσχυση της δράσης για την εφαρμογή των δεσμεύσεων που ανέλαβαν περισσότερες από 140 χώρες πέρυσι στην COP26 στη Γλασκώβη, να σταματήσουν την αποψίλωση των δασών και την υποβάθμιση της γης έως το 2030.
Μεγάλη επιτυχία της COP27, είναι αναμφισβήτητα η στήριξη του ταμείου “Loss and Damage” που αποσκοπεί στην οικονομική στήριξη των ευάλωτων κρατών στην αντιμετώπιση ζημιών από φυσικές καταστροφές, ως αποτέλεσμα της κλιματικής αλλαγής. Μια σειρά από χώρες όπως Σκωτία, Δανία, Γερμανία, Ιρλανδία, Αυστρία και Βέλγιο, έχουν ήδη συνεισφέρει ή έχουν δεσμευτεί να συνεισφέρουν το “Loss and Damage Fund” με ποσό που ήδη ξεπερνά συνολικά τα 250 εκατομμύρια ευρώ.
Ίσως το πιο αισιόδοξο μήνυμα που απορρέει και από την φετινή COP, είναι η κινητοποίηση των μη-κρατικών φορέων και οι δεσμεύσεις τους για ανάληψη δράσης. Η συμβολή τους στην ενίσχυση της ανθεκτικότητας, και στην αύξηση της χρηματοδότησης και της δράσης για το κλίμα, είναι αξιοσημείωτη μέσω πρωτοβουλιών όπως: 1. Αdaptation Agenda[5], το πρώτο ολοκληρωμένο παγκόσμιο σχέδιο συνεργασίας κρατών και μη-κρατικών φορέων, 2. ENACT (Enhancing Nature-based Solutions (NbS) for Climate Transformation)[6], μιας προσπάθειας για την προώθηση της συλλογικής δράσης για το κλίμα και τη βιοποικιλότητα που συμβάλλει στην κάλυψη του χρηματοδοτικού κενού για λύσεις βασισμένες στη φύση, 3. SURGe (Sustainable Urban Resilience for the Next Generation)[7], μιας πρωτοβουλίας που ξεκίνησε από τις δεσμεύσεις των πόλεων και παρέχει ένα ολιστικό πλαίσιο για βιώσιμα και ανθεκτικά αστικά συστήματα, σε συνεργασία με εθνικές κυβερνήσεις, αναπτυξιακές τράπεζες και τον ιδιωτικό τομέα και 4. Δέσμευση εκατομμυρίων δολαρίων για την κλιμάκωση της οικονομικής στήριξης και την προώθηση συστημάτων ευθυγραμμισμένων με το κλίμα - όπως το Africa Adaptation Acceleration Program[8]ή καινοτόμα οικονομικά εργαλεία όπως το Cool Capital Stack[9]
Συμπερασματικά, οι υποσχέσεις μόνο των κρατών δεν επαρκούν για την αποτελεσματική αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, ούτε μας βάζουν σε τροχιά επίτευξης μηδενικών εκπομπών μέχρι το 2030. Απαιτούνται συνέργειες των κυβερνήσεων με την ιδιωτική πρωτοβουλία, για την προώθηση πολιτικών, την ανταλλαγή τεχνογνωσίας, και τη χρηματοδότηση της καινοτομίας, ώστε να υπάρξει επιτάχυνση και κλιμάκωση των αποτελεσμάτων των προσπαθειών όλων των μερών. Αναγνωρίζοντας αυτή την ανάγκη, το SDSN Global Climate Hub (GCH) [10] στο οποίο ηγούμαι, έχει ως κύρια αποστολή την υποστήριξη των υπευθύνων χάραξης πολιτικής, αλλά και κάθε ενδιαφερόμενου μέρους στην καταπολέμηση της κλιματικής κρίσης και την πρόληψη περαιτέρω επιδείνωσης. Χρησιμοποιώντας δεδομένα από διάφορους τομείς, επιστημονικά ευρήματα και τεχνολογίες αναπτύσσει σχέδια δράσης και λεπτομερή μονοπάτια, που θα βοηθήσουν κάθε χώρα στην επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας και ανθεκτικότητας.
------------------------------------
[1] World Energy Outlook 2022, https://www.iea.org/news/world-energy-outlook-2022-shows-the-global-energy-crisis-can-be-a-historic-turning-point-towards-a-cleaner-and-more-secure-future
[2] https://www.foodandlandusecoalition.org/pathways-for-food-and-land-use-systems-to-contribute-to-global-biodiversity-targets/
[3] https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/en/ip_22_6724
[4] https://www.gov.uk/government/news/world-leaders-launch-forests-and-climate-leaders-partnership-to-accelerate-momentum-to-halt-and-reverse-forest-loss-and-land-degradation-by-2030
[5] https://climatechampions.unfccc.int/cop27-presidency-announces-ambitous-climate-resilience-agenda/
[6] https://www.iucn.org/press-release/202211/egyptian-cop27-presidency-germany-and-iucn-announce-enact-initiative-nature
[7] https://unhabitat.org/cop27-presidency-sustainable-urban-resilience-for-the-next-generation-surge
[8] https://gca.org/programs/aaap/
[9] https://onebillionresilient.org/2022/11/09/arsht-rock-announces-cool-capital-stack/