Έρωτας

Την Τετάρτη, 14 Φεβρουαρίου 2018, το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ) διοργάνωσε την τέταρτη εκδήλωση της μηνιαίας σειράς Διάλογοι, με θέμα τον Έρωτα. Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος. 

Ο Καθηγητής Αρχαίας Ιστορίας και Κλασικών Σπουδών στο Institute for Advanced Study, Άγγελος Χανιώτης, ο Καθηγητής στο Τμήμα Ιστορίας-Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης και Διευθυντής του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης, Νίκος Σταμπολίδης, ο Ψυχίατρος - Ψυχαναλυτής και Επίτιμος Πρόεδρος της Ελληνικής Ψυχιατρικής Εταιρείας, Νίκος Τζαβάρας και η σεναριογράφος, Μιρέλλα Παπαοικονόμου, διερεύνησαν από κοινού τους ποικίλους τρόπους ανάγνωσης και κατανόησης μιας έννοιας που δεν έπαψε ποτέ να τροφοδοτεί γόνιμα την ανθρώπινη έκφραση και δημιουργία. 

Μέσα από τη συζήτηση αναδείχθηκαν και αναλύθηκαν, μεταξύ άλλων, οι ποικίλες μορφές και εκφάνσεις του πολύπλοκου φαινομένου του έρωτα, καθώς και η σχέση του και οι διαφορές, αν υπάρχουν, με την αγάπη και το πάθος. Με μία γλαφυρή περιγραφή, ο Καθηγητής Νίκος Σταμπολίδης αποτύπωσε την έννοια του έρωτα αναφέροντας πως «Ο έρωτας δεν είναι τίποτε άλλο από μία ορμή. Μία ορμή κίνησης ενός ερωτευμένου προς τον στόχο που έχει ο ίδιος επιλέξει. Δηλαδή, είναι η απόσταση ενός βέλους που μόλις ξεφύγει απ’ την τεντωμένη χορδή του τόξου του τρέχει προς τον στόχο. Αυτή η απόσταση είναι έρωτας. Όταν τον βρει, δεν είναι πια».

Στην ερώτηση «Τι είναι Έρωτας», η Μιρέλλα Παπαοικονόμου έδωσε τη δική της απάντηση, αναφέροντας τον έρωτα «για την τέχνη, τη φύση και τη θάλασσα» που, όπως είπε, διαπερνά τον χρόνο, λέγοντας χαρακτηριστικά πως «ο έρωτας είναι το χάπι για την αθανασία, για την αθανασία της ψυχής».

Στο πλαίσιο της συζήτησης για τη διαφορά μεταξύ έρωτα και αγάπης, ο Καθηγητής Άγγελος Χανιώτης ανέφερε, μεταξύ άλλων, πως αυτή έχει, τρόπον τινά, ως σημείο εκκίνησης μία συντακτική διαφορά ανάμεσα στο «αγαπώ» και το «ερωτεύομαι»: «Το αγαπώ είναι ενεργητικό. Εγώ αγαπώ, εγώ προσφέρω κάτι. Το ερωτεύομαι είναι μέσο ή παθητικό, εγώ είμαι το αντικείμενο κάποιας ενέργειας, η οποία είναι εσωτερική. Κι αυτό βρίσκω έχει σημασία για τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε τον έρωτα».

Οι ομιλητές συζήτησαν για τις συνθήκες εκείνες που ενδεχομένως προκαθορίζουν τις επιλογές μας στον έρωτα, όπως και για τον ρόλο των προτύπων και της οικογένειας σε αυτή τη διαδικασία. Στο επίκεντρο της συζήτησης βρέθηκε η διαχρονικότητα του έρωτα, καθώς και οι πολλές μεταμορφώσεις του που συναντάμε κατά την ιστορία της ανθρωπότητας σε διαφορετικές μορφές τέχνης, εστιάζοντας στις παραστάσεις του έρωτα σε διάφορες εκφάνσεις της αρχαίας ελληνικής τέχνης.

Από την οπτική γωνία της ψυχανάλυσης, ο Καθηγητής Νίκος Τζαβάρας έδωσε τη δική του ερμηνεία για την έννοια του έρωτα σημειώνοντας πως αποτελεί «μία εκδήλωση του ασυνειδήτου» στο οποίο, όπως είπε, «περιλαμβάνονται ορισμένα αρχαϊκότερα βιώματα του κάθε ατόμου». Ο ίδιος συνέχισε λέγοντας πως «η αγάπη, ο έρωτας οπωσδήποτε συνυφαίνεται με το σώμα, αυτό δηλαδή που η αρχαία ελληνική τέχνη τόσο έξοχα αναπαριστά το έχουμε και στην πραγματική ψυχοσεξουαλική εξέλιξη του κάθε ανθρώπου».

Τι είναι έρωτας;

In Brief

Τους Διαλόγους επιμελείται και συντονίζει η Άννα-Κύνθια Μπουσδούκου. 

*Οι απόψεις των συμμετεχόντων στις εκδηλώσεις Διάλογοι, είτε αυτοί συμμετέχουν ως εκπρόσωποι θεσμικών φορέων και οργανισμών είτε αυτοπροσώπως, εκφέρονται ελεύθερα, χωρίς πρότερη παρέμβαση ή υπόδειξη, εκφράζοντας την προσωπική γνώμη των συνομιλητών, κάθε φορά, αλλά όχι απαραίτητα τις θέσεις και τις απόψεις είτε του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος είτε του iMEdD.